30. FKŻ | Ogień podsumowanie
Kolejny z żywiołów – ogień – zawładnął 125 wydarzeniami jubileuszowej 30. edycji Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie, która odbyła się pomiędzy 25 czerwca i 4 lipca 2021 roku. Mamy nadzieję, że udało nam się pokazać jego twórczą, inspirującą i łączącą ludzi naturę.
Ogień jest jednym z czterech podstawowych żywiołów powstałych w akcie stworzenia świata. Bóg jako pierwszą stworzył Światłość, a widząc, że jest dobra, oddzielił ją od ciemności. Ogień – Światłość – Płomień – Blask odgrywają istotną rolę w judaizmie. I w naszym codziennym życiu. Dopóki rozpala nas ogień pasji i miłości, dopóty tli się w nas życie.
Nas, ludzi skupionych wokół Festiwalu łączy płomień wspólnej fascynacji i miłości do świata kultury żydowskiej. Kultury równie żywej i zmiennej, jak ogień, z którego się zrodziła. Gdy mówimy o ogniu w kontekście żydowskiej historii, dla niektórych skojarzenie może być bolesne – ogień Zagłady. Zimny ogień Zagłady dogasa w popiołach. Ogień miłości nigdy nie gaśnie i rozjaśnia życie.
Upadły i przeminęły wszystkie cywilizacje, którym się roiło prawo do wieczności. Cywilizacja żydowska przetrwała. I trwa nadal. Jest jak „ner tamid” – ogień, który płonie, ale się nie spala, wieczne światło w którym przeglądają się dobro i zło, mądrość i głupota. Nasz Festiwal istnieje dzięki temu światłu: od ponad 30 lat wchłania je w siebie i jednocześnie promieniuje żywym światłem kultury żydowskiej.
I zobaczyłem, że lepsza jest mądrość niż głupota, tak jak lepsze jest światło niż ciemność. (Eklezjasta, 2,13 tł. Cz. Miłosz)
Janusz Makuch
założyciel i dyrektor FKŻ
Planując jubileuszową edycję FKŻ nie wiedzieliśmy, w jakich warunkach będziemy ją realizować. Staraliśmy się planować tak, aby niezależnie od obowiązujących przepisów pandemicznych, festiwal mógł się odbyć nie tylko w formie online, ale żebyśmy mogli faktycznie spotkać się na Kazimierzu.
Mieliśmy świadomość, że z powodów logistycznych z niektórych wydarzeń będziemy musieli zrezygnować. Najtrudniejszą decyzją było oczywiście odwołanie Szalom na Szerokiej. Wiemy, że dla wielu z Was ten koncert to kwintesencja Festiwalu Kultury Żydowskiej, ale uruchamianie tak ogromnej maszyny, nie mając pewności, że koncert będzie mógł się w ogóle odbyć – byłoby bardzo nieodpowiedzialne.
Zdecydowaliśmy też, że większość wydarzeń odbędzie się na zewnątrz: aby komfort przebywania w przestrzeni FKŻ był jak największy.
Namiot FKŻ, który zadebiutował jako główne miejsce festiwalowe na Kazimierzu w 2019 roku, był dla nas naturalnym i jedynym wyborem również na tegoroczną edycję.
Namiot FKŻ był sercem jubileuszowego festiwalu, centrum całego Kazimierza i żydowskiego Krakowa. Wszystkie wydarzenia, jakie się tam odbywały, były transmitowane na żywo na specjalnie w tym celu stworzonej platformie streamingowej. W ten sposób 30. FKŻ odbywał się w tym samym czasie w Namiocie na Kazimierzu i w Waszych domach na całym świecie!
Z potrzeby wyjścia na zewnątrz zrodził się też pomysł na Kumzits, czyli serię działań artystycznych w przestrzeni Kazimierza: chcieliśmy zaprosić Was do odwiedzenia Kazimierza i mieć pewność, że będzie to możliwe w każdych warunkach – stąd też nie chcieliśmy zamykać sztuki w galeriach, ale umieścić ją w przestrzeni dzielnicy.
Artyści z całego świata, wybrani przez kuratorów projektu w ramach otwartego naboru, stworzyli zdalnie 8 projektów mocno osadzonych w historii i teraźniejszości dzielnicy. Przy pomocy ich lokalnych współpracowników, dzięki internetowi i nowym formom komunikacji udało się je zrealizować, a Kumzits – obok Namiotu FKŻ – stał się najbardziej widocznym elementem jubileuszowego FKŻ na Kazimierzu.
Myśląc o 30. FKŻ chcieliśmy, aby stał się on – jak w poprzednich latach – miejscem spotkań. Spotkań z kulturą żydowską i spotkań między Wami.
Namiot FKŻ gościł ponad 90% festiwalowych wydarzeń: wykładów, debat, spotkań, warsztatów, ale też koncertów, audycji radiowych na żywo i słuchowisk. To tutaj odbywały się również rozmowy kobiet o siostrzeństwie, zajęcia Pracowni Seniora, Poranne Prasówki, wydarzenia Programu Literackiego i wiele innych wydarzeń.
Tematem przewodnim 30. FKŻ był ogień. I to o nim, o jego roli i znaczeniu w kulturze, historii, sztuce mówili: Anda Rottenberg, prof. Ernest Niemczyk, prof. Jacek Leociak i Janusz Makuch, a rabin Boaz Pash opowiedział o świetle w judaizmie.
Anda Rottenberg
prof. Ernest Niemczyk
prof. Jacek Leociak
rabin Boaz Pash
Janusz Makuch
Postanowiliśmy też w tym roku oddać głos kobietom, aby pokazać żydowski i nieżydowski świat z ich punktu widzenia oraz aby porozmawiały o ogniu.
Zdecydowana większość wydarzeń jubileuszowej 30. edycji Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie została stworzona przez kobiety lub grały one w nich wiodącą rolę.
Na nasze zaproszenie Marta Majchrzak, założycielka herstories.pl przygotowała serię czterech paneli pod wspólnym tytułem Siostrzeństwo. Wzięły w nim udział znane artystki i aktywistki: m.in. Monika Krajewska, Zuzanna Hertzberg, Joanna Pawlik, Betty Q, Maria Świetlik.
Serię spotkań pod wspólnym tytułem Poranna prasówka przygotowała dla nas dziennikarka, promotorka dobrego życia Aga Kozak. Ten nowy dla FKŻ format to nie tylko omówienie ciekawych artykułów z bieżącej prasy, ale też okazja do rozmowy na różne aktualne tematy z zaproszonymi gośćmi: Joanną Grzymała – Moszczyńską, Yael Sherill, Bartkiem Kieżunem, Przemkiem Krupskim i Wojciechem Skulskim.
Symbolicznym dla 30. FKŻ, ale też pokazującym kierunek na przyszłość, był kończący festiwal Koncert Kantorek w synagodze Tempel. Po raz pierwszy w kilkusetletniej historii tej świątyni i po raz pierwszy w Polsce, pieśni liturgiczne zaśpiewały kobiety – kantorki: Sveta Kundish, Rachel Weston i Aviv Weinberg, którym towarzyszyła specjalnie w tym celu stworzona z muzyków polskich i zagranicznych orkiestra.
Koncert Kantorek: Aviv Weinberh, Sveta Kundish, Rachel Weston
Siostrzeństwo
Siostrzeństwo
Poranna prasówka: Aga Kozak, Wojciech Skulski, Przemek Krupski
Poranna prasówka: Bartek Kieżun
Poranna prasówka: Aga Kozak, Joanna Grzymała-Moszczyńska
Poranna prasówka: Marta Majchrzak, Aga Kozak
Koncert Kantorek, seria Siostrzeństwo, Poranne prasówki, czy też Kumzits powstały specjalnie na jubileuszową edycję Festiwalu Kultury Żydowskiej – podobnie jak wiele innych projektów.
Kolejnym był polsko – izraelski koncert inspirowany odkryciem Mikołaja Kopernika. Na dziedzińcu Collegium Maius, rozświetlonym mappingiem, tuż obok rękopisu największego dzieła polskiego astronoma zabrzmiały napisane na tę okazję utwory izraelskiego duetu Dark Matter i polskiej wokalistki Erith.
Miłość i wygnanie. Kresy – Warszawa – Izrael to tytuł słuchowiska i koncertu, jaki na nasze zamówienie przygotował Jan Młynarski wraz z Combo Salonowym. Była to podróż po przedwojennej i powojennej muzyce polskich Żydów, wplecionej w trudną historię, ale też tej, która stała się ważną częścią polskiej muzyki rozrywkowej.
Gad Tidhar – izraelski wirtuoz oud, nagrał specjalnie dla nas na pustyni Negew koncert Baharim, który odtworzyliśmy w Namiocie FKŻ, serwując gościom izraelską herbatę z miętą.
Max Czollek – znany niemiecki działacz społeczny i artysta – stworzył dla nas serię wydarzeń pokazujących, jak w ostatnich latach zmieniła się sytuacja Żydów w niemieckim społeczeństwie, ale też jaka jest ich współczesna tożsamość.
Jak co roku również wolontariusze FKŻ – The Machers – przygotowali serię wydarzeń dla starszych festiwalowych gości – Pracownię Seniora.
Muzyka przyciąga na festiwal najwięcej osób – przez ponad 30 lat stałą się ona naszym znakiem jakości, zawsze doskonale oddaje różnorodność świata kultury żydowskiej. Nie inaczej było i na jubileuszowej edycji.
Oprócz wspomnianej muzyki kantoralnej w wykonaniu Svety Kundish, Aviv Weinberg i Rachel Weston z zespołem, polskich tang zaprezentowanych przez Janka Młynarskiego z zespołem oraz elektronicznej, zaprezentowanej przez Dark Matter i Erith, na 30. FKŻ można było posłuchać również muzyki klezmerskiej w wykonaniu trzech młodych skrzypaczek (Oksana Balatsko, Małgorzata Spiechlanin, Zofia Wydra) podczas ceremonii Zahor; nowoczesnej muzyki w jidisz w wykonaniu Jordana Lee Schnee oraz pieśni różnych mniejszości narodowych zaśpiewanych a capella przez trio Gurgulitza.
Dużym zaskoczeniem dla części naszej publiczności był koncert jednego z najpopularniejszych polskich duetów hiphopowych: Łony i Webbera, którzy zagrali utwory z płyty Śpiewnik domowy, mocno osadzonej w muzyce polskich Żydów i innych mniejszości. Równie nieoczywisty dla wielu był koncert izraelsko-niemieckiego tria punkowego Jealous.
Nie mogło oczywiście zabraknąć setów DJ-skich, które w tym roku zagrali: Adam Kvasnica, Kixnare, Falafel, Eta Hox i Daniel Drumz, jak też muzyki klasycznej: w serii Klasyka w południe zaprezentowało się Duo Marimbazzi. Koncert ten transmitowany był na żywo do trzech krakowskich parków.
Dark Matter - Koncert Otwarcia
Łona i Webber + The Pimps
Jan Młynarski i Combo Salonowe: Miłość i wygnanie: Kresy - Warszawa - Izrael
Jordan Lee Schnee: The Mapscrambler
Koncert Kantorek
Koncert Kantorek
Jealous
Gurgulitza
Sarapata x Marcela Rybska: Golem z muzyką na żywo
Marimbazzi duo
Dark Matter & Erith: Copernicus - A Dark Matter Experience
Wśród wydarzeń muzycznych znalazły się nie tylko koncerty i sety DJ-skie, ale również audycje radiowe (również te realizowane na żywo z Namiotu FKŻ), słuchowiska, projekcje filmów muzycznych (m.in. Kutimana), projekcja przedwojennego filmu Golem z muzyką na żywo w wykonaniu zespołu Sarapata z Marcelą Rybską, dyskusja o współczesnej muzyce żydowskiej z udziałem Franka Londona, Nety Elkayam, Jeremiah Lockwooda i Raphaela Roginskiego, jak również rozmowa o muzyce kantoralnej z wieloletnim producentem festiwalowych Koncertów Kantorów – Yossim Notkowitzem.
Muzyka po raz pierwszy również stała się częścią Programu Literackiego, przygotowanego wspólnie z Krakowskim Biurem Festiwalowym. Oprócz spotkań z takimi autorami, jak David Grossman, Bernardo Kuciński, czy Piotr Smolar – odbył się też koncert zespołu Vysokie Celo oraz dwa spotkania ze Studnią O – prezentujące żydowskie opowiadania w formie storytellingu.
Nie mogło na jubileuszowym FKŻ zabraknąć wątków kulinarnych.
Oprócz tradycyjnego Śniadania Szabatowego z muzyką na żywo w festiwalowym Chederze, zaprosiliśmy naszych gości na specjalną kolację do położonego w środku lasu pod Krakowem restobaru Ogień. Gospodarzem tego wieczoru był Robert Makłowicz, a menu przygotował Aleksander Baron.
Niemalże wszystkie wydarzenia 30. FKŻ były transmitowane na żywo w internecie, na specjalnie w tym celu stworzonej platformie.
Zapisy wydarzeń są dostępne bezpłatnie zarówno na naszej stronie, jak też w naszym serwisie na Vimeo (player poniżej).
Taki był nasz ognisty jubileuszowy 30. Festiwal Kultury Żydowskiej. Dziękujemy, że byliście z nami.
30. FKŻ w liczbach
125 wydarzeń 30. FKŻ / szczegóły poniżej
17 koncertów
56 wydarzeń projektu Kumzits
15 wykładów, spotkań, słuchowisk
6 wydarzeń Programu Literackiego
5 spotkań w ramach Porannych prasówek
5 wydarzeń w ramach Pracowni Seniora
4 dyskusje w ramach cyklu Siostrzeństwo
5 wydarzeń serii New Jewish Voices
12 innych wydarzeń
141 artystów, wykładowców, instruktorów
55 wolontariuszy z 15 krajów:
Polska, Niemcy, Włochy, Izrael, Węgry, Ukraina, Azerbejdżan, Pakistan,
Indie, Białoruś, Kongo, Peru, Hiszpania, Francja i Portugalia
5 518 uczestników wydarzeń na żywo
17 349 odbiorców wydarzeń online
28 705 użytkowników strony www
134 123 ilość odsłon strony www
22 967 ilość obserwujących na Facebooku (+1 264)
13 200 ilość subskrypcji na YouTube (+1 030)
3 180 ilość followersów na Instagramie (+705)
520 000+ łączny zasięg postów dot. 30. FKŻ w naszych social mediach
297 wzmianek w polskich mediach
265 177 zasięg w social mediach
422 037 zasięg poza social media
161 180 PLN ekwiwalent reklamowy (AVE)
208 wskaźnik User Generated Content (UGC)
Powyższe dane dotyczą czasu trwania kampanii promocyjnej 30. FKŻ (1 czerwca – 10 lipca 2021 roku), bazują na statystykach strony internetowej, Facebooka, YouTube oraz Instagrama oraz danych z portalu Brand24.
Przydatne linki
Program i opisy wydarzeń | Nagrania wydarzeń | Zdjęcia wydarzeń
Kalendarium (pdf) | Raport (pdf)
Organizatorzy
Przewodniczący Stowarzyszenia i Dyrektor Festiwalu
Janusz Makuch
Księgowość
Maria Bobrowska, Klaudia Czaja, Monika Dyrlaga, Elżbieta Woch-Stopa
Koordynatorzy wolontariatu
Łukasz Drużkowski, Michał Dziewit, Maria Kistowska, Paulina Kowalska,
Monika Krawczyk, Grzegorz Mikunda, Aleksandra Trakul, Małgorzata Wolska
Obsługa transmisji i edycja materiałów online
Eventstream Wojciech Sadowski, Grzegorz Staszek, Artur Staszek
Identyfikacja wizualna 30. FKŻ oraz platforma streamingowa zostały przygotowane przez
Studio Otwarte /zobacz InstaStories o identyfikacji 30. FKŻ
Biuro Stowarzyszenia i Festiwalu
Edyta Gawlak, Robert Gądek, Paweł Kowalewski, Julia Lorenc, Katarzyna Wydra
Obsługa social media
Michalina Pieczonka
Obsługa techniczna wydarzeń
Agencja Artystyczna Duo Marek Suszkiewicz
FS Audio Maciej Fryc
Serwis fotograficzny
Edyta Dufaj, Wojciech Krysiak, Karolina Moskała, Michał Ramus
Projekt Namiotu FKŻ
Marta Staszków
